Hamileliğin ilk aşamalarından itibaren düzenli olarak yapılması gereken ultrason incelemelerinde “bebekle” ilgili birçok bilgiye erişilmektedir.
Anne ve baba adayının ilk kez bebeklerinin kalp atışlarını duyması ise yine ultrasonografi ile mümkündür ve bu heyecan paha biçilemezdir. İşte, bu duyguyu daha da katlayarak yaşattıran 4 boyutlu ultrason sayesinde günümüzde anne ve baba adayları, bebeklerinin” gülümsemesini, gözlerini açışını, ayaklarını ve yüzü” çok net olarak görebilmekte ve yine bebeklerinin sağlığı hakkında önemli bilgiler edinebilmektedir. Gebelik izlemlerinin vazgeçilmezi olan ultrason görüntülemelerinde “son sistem” olarak bilinen 4 boyutlu ultrason ile bugün damak yarıklığı gibi birçok problemi de kısa vadede görebilmekteyiz. 4 boyutlu ultrason konusunda gelişmiş ve neredeyse tüm klinik ve hastanelerde 4 boyutlu ultrasonla gebelik izlemi yapılabilmektedir.
Ultrason Nedir?
İnternal fetal anatomi görüntüleme için önemli bir klinik araç olan ultrason, sonografi olarak da bilinir. Yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak işlem yapan ultrason cihazı, birçok organın incelenmesinde ve erken tanı konmasında önemli bir cihazdır. Deriden düzgün şekilde dalgaların geçmesini sağlayan prob, iletken jeli ile deriye yerleştirilir. Ultrason cihazından yayılan ultrason dalgaları, bilgisayar yazılımı ile görüntüye dönüştürülür ve “iç organlarımızı” rahatlıkla görebiliriz. Sadece hastalıklarda kullanılmayan ultrason, gebelik oluştuğunda “anne ve bebeğin sağlık kontrolü” için de kullanılır. Günümüzde 2D veya 3D gibi çeşitleri olan ultrason cihazlarına ise 4 boyutlu ultrason eklenmiştir.
4 Boyutlu Ultrason Nedir?
Hamileliğin oluştuğuna dair belirtileri hisseden bir “kadın” doktor kontrolüne gider ve muayene olur. Kanda gebelik testi pozitif çıktığında ise “dış gebeliği “ yada “diğer durumları” ekarte etmek isteyen doktor, ultrason cihazı ile gebeliğin varlığını teyit etmek ister. Gebelik kesesini gören doktor ise “anne adayına” müjdeli haberi verdikten sonra gebelik izlemini başlatır. Düzenli aralıklarla ultrasonda bebeğin gelişimini kontrol eden doktor, anne ve baba adaylarına bebeğin gelişimi ile ilgili bilgi verir ve yapılması gerekenler hakkında anne ve babayı daima yönlendirir.
Günümüzde bilgisayar teknolojilerine ek olarak endüstriyel alandaki gelişmeler sayesinde bugün “gebelik izlemi” için önemli bir cihaz olan ultrason cihazlarında görüntü kalitesi arttırılmış ve yeni “ultrason cihazları” da hastanelere ve doktorların kendi kliniklerinde yerini almıştır.
2D ultrason görüntülemesine nazaran çok daha kaliteli görüntü verebilen ve tıpkı MR cihazındaki gibi dokuların detaylarını gösterebilen 4 boyutlu ultrason, “en yeni ultrason cihazı” olarak bilinmektedir. Böylece, gebelik kontrollerinde sıkça kullanılan 4 boyutlu ultrasonda; bebeğin kaşlarını çatmasından gülmesine, parmak emmesinden esnemesine kadar birçok hareketi “anlık” ve “hızlı” şekilde görülebiliyor.
4 Boyutlu Ultrasonla Erken Tanı Konulabilir mi?
Günümüzde birçok sağlık sorunu MR yada girişimsel cerrahi gerektirmeden ultrason cihazı ile kolaylıkla tespit edilebiliyor. Hemen hemen her hastalığın tanısını koyabilen ultrason cihazları, bebeğin gelişimsel ve mevcut sağlık durumu hakkında da bilgi vermektedir. 2D yada 2D ultrason cihazlarıyla da konabilen erken tanılar, 4 boyutlu ultrason ile daha da kesinlik kazanmaktadır. Doğumsal anomalilerde erken tanının konulması konusunda ise kuşkusuz 4 boyutlu ultrason “en iyi sonuçları” verebilen bir cihazdır. Böylece, ailelerin bilmesi gereken bir takım durumlar veya doğumdan sonra yapılması gereken operasyonlar hakkında doktoru bilgilendiren 4 boyutlu ultrason sayesinde “bebek doğmadan önce” tüm hazırlıklar yapılarak “uygun koşullar” yaratılabilir.
4 Boyutlu (4d) Ultrasonun Avantajlı Yönleri Nelerdir?
✓ Gebeliğin Yaklaşık 19. Ve 24. Haftaları Arasında Dört Boyutlu Ultrason İstenir.
✓ 2.Bebeğin Uzuvlarından İç Organlarına Kadar Detaylı Analiz Sağlar.
✓ 4 Boyutlu Ultrason Sayesinde Bebeğin Cinsiyeti Daha Net Anlaşılır.
✓ 2D yada 3D ultrason cihazlarına nazaran “daha kaliteli sonuç ve görüntü veren” 4D ultrason cihazlarının birçok avantajı bulunmaktadır.
✓ Gebelik izlemlerinde oldukça iyi sonuçlar veren 4 boyutlu ultrason cihazı sayesinde;
• Cinsiyet, yarık damak, eksik parmak, beyin yada omurilik kaynaklı rahatsızlıkların tanısı eskiye nazaran 4 boyutlu ultrasonla rahatlıkla konulabilmektedir.
• Geleneksel 2D ultrasonda bebeğin el ve ayak parmakları tam anlamıyla incelenemezken günümüzün son teknolojisi 4 boyutlu ultrason sayesinde bebeğin el ve ayak parmakları net görülebilmektedir.
• Down sendromu gibi hastalıklarda “ense kalınlığı” ölçümlenmesi konusunda 3. Ayda tanı verebilen 4 boyutlu ultrason, birçok hastalığın da erken teşhisi için önem taşımaktadır.
• İkiz ve diğer çoklu gebeliklerde “bebeklerin gelişimi” çok daha net ve ayrıntılı bir şekilde 4 boyutlu ultrason cihazı ile izlenebilmektedir.
• Geleneksel ultrason cihazında cinsiyet 4. Ay ve sonlarına doğru öğrenilirken 4 boyutlu ultrason cihazı ile cinsiyet öğrenimi 3.ayda yapılabilmektedir.
• Fotoğraf kalitesinde bebeğin renkli görüntüsünü verebilen 4 boyutlu ultrason ile anne ve baba adayları “bebeklerini doğumdan çok daha önce” görebilmektedir.
• Plesantanın yerleşim yeri, anomaliler ve rahmin yapısal problemlerinin teşhisi de 4 boyutlu ultrason cihazı ile kolaylaşmaktadır.
• Gebelik haricinde; yumurtalık tümörleri, kistler, dış gebelik, polip ve miyomların kolaylıkla teşhis edildiği 4 boyutlu ultrasonda anormal kanamaların sebepleri de daha net görülebilir.
• 11 ve 13 haftalar yada 18 ila 22 haftalar arasında “ayrıntılı ultrason” gebelik takibi için istenebilir. Bu nedenle; 4 boyutlu ultrason tıpkı diğer ultrason cihazları gibi “anne ve gebelik “için risk taşımayacağı gibi aksine “birçok hastalığın ve anomalilin” teşhisini kolaylaştırır.
Doç.Dr. Hanifi ŞAHİN
Kadın Doğum Uzmanı
Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı
