Enflasyon düzeltmesi, yüksek enflasyon ortamında mali tabloların gerçek değerini yansıtacak şekilde düzenlenmesi işlemidir.
Türkiye’de, enflasyon muhasebesi şartları 2021 ve 2022 yıllarında sağlanmış, ancak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na eklenen Geçici 33’üncü madde ile uygulama 2023 yılı sonuna ertelenmiştir. İşletmeler, 31.12.2023 tarihi itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapacak ve bu uygulama 2024 ve sonrasında da devam edecektir.
Enflasyon düzeltmesi ile parasal olmayan kıymetlerin enflasyon oranlarıyla güncellenerek mali tabloların ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanmasını içerir. Bu işlem, bilançonun gerçek durumunu daha doğru bir şekilde yansıtır ve yatırımcılar ile diğer paydaşlar için daha güvenilir finansal bilgiler sağlar.
Enflasyon düzeltmesinin vergisel etkileri de önemlidir. Düzeltmeden kaynaklanan kar veya zarar farkı, geçmiş yıllar kar/zararı hesabında gösterilir ve bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl karı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmez.
Düzeltme işlemleri 2023 yılında vergilenmeye yol açmayacak, fakat düzeltilen parasal olmayan değerler 2024 ve sonraki yıllarda düzeltilmiş kalemler üzerinden dikkate alınacağından 2024 ve takip eden yıllardaki hesaplanacak vergiye etki edecektir. 2023 dönemine ilişkin yapılan düzeltmeyle, 2024 yılından itibaren yapılacak düzeltme işlemlerinde enflasyon düzeltme farkları gelir tablosu ile ilişkilendirilecek ve vergi matrahını doğrudan etkileyecektir.
İşletmeler için enflasyon düzeltmesi, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde, finansal raporlamada şeffaflığı artırır ve mali karar verme süreçlerinde daha doğru bilgilere dayanılmasını sağlar. Bu nedenle, enflasyon düzeltmesi uygulaması, işletmelerin finansal sağlığını korumak ve doğru finansal planlama yapmak için kritik bir öneme sahiptir.
Enflasyon Düzeltmesi ve İşletme Bilançoları Üzerindeki Etkisi
Enflasyon düzeltmesi, genel fiyat seviyesindeki artışlar nedeniyle mali tablolarda gösterilen kar rakamlarının gerçekte olduğundan daha yüksek görünmesini düzeltmek için kullanılır. Bu düzeltme, özellikle parasal olmayan varlıkların değerlendirmesinde önemlidir. Örneğin, stoklar gibi parasal olmayan kıymetler, enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarların düzeltme katsayıları ile çarpılması suretiyle güncellenir.
Bilançonun bu şekilde düzeltmeye tabi tutulması, öz kaynağı güçlü ve parasal olmayan varlığı daha düşük olan işletmelerde kar azaltıcı/zarar artırıcı sonuç doğurabilir. Buna karşılık, parasal olmayan varlıkları güçlü, finansmanını borçlanma ile yapan ve öz kaynağı düşük işletmelerde ise tersi bir etki yaratabilir.
Enflasyon düzeltmesi, işletmelerin finansal durumunu daha doğru bir şekilde yansıttığı için, yatırım kararlarından vergi planlamasına kadar birçok alanda önemli bir rol oynar. İşletmelerin ve mali danışmanların, bu uygulamayı doğru bir şekilde anlamaları ve uygulamaları, finansal sağlık ve sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşır.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Gökhan MADENDERE
