Bu, gerçek olmayan bilgilerin veya eksik bilgilerin kasıtlı olarak iletilmesiyle gerçekleşebilir. Dezenformasyon genellikle insanları yanıltarak belirli bir amaç için kullanılabilir, sosyal medya ve çevrimiçi platformlarda hızla yayılabilir ve geniş kitlelere ulaşabilir. Yanlış bilgilerin hızla yayılması, toplumun yanlış yönlendirilmesine ve potansiyel olarak zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle, güvenilir kaynaklardan doğrulanmış bilgilere dayanmak önemlidir.
Sosyal medya ortamlarının yapıları gereği kullanıcılar tarafından içerik üretilebildiğinden bilginin güvenilir bir kaynağı bulunmayabilir. Her kullanıcı kendi medya kanalını oluşturabilir, kendi ideolojisi ve amaçları doğrultusunda bilgiyi yayınlayıp, paylaşabilir. Bu durum dijital ortamlarda her türden bilginin artmasını, ulaşılan bilgilerin, haberlerin gerçekliğini, doğruluğunu ve haberin toplumu nasıl etkilediğinin araştırılmasının önemini arttırmaktadır.
Dijital Medya alanları, bilgiye ulaşmayı bir yandan kolaylaştırır, ancak diğer yandan bilgi bozukluğunun, bilgi karmaşasının önemli derecede artmasına yol açar.
Sosyal Medya platformları, toplumun duygu, düşünce, davranış ve inanç kalıplarını etkileyebilen, harekete geçirebilen, yönlendirebilen önemli bir iletişim aracıdır.
Sosyal Medya platformlarında paylaşımların doğruluk kontrolünün yapılmaması, erişilen bilgi ve haber kaynaklarının belirsiz olması, manipüle edilmiş bilgi ve haber içeriklerine maruz kalma oranlarını da arttırmaktadır.
Paylaşımın gündemde olması, zengin içeriğe sahip olması ve kişinin ilgi alanına girmesi, bilgiye olan güveni etkilemekte ve arttırmaktadır. Bir içeriğin tıklanma, görüntülenme ve okunma sayısının çok olması, aktif bir konu olması, o içeriğin güvenilirliği hakkında sağlıklı bir fikir vermez. Çoğu zaman popüler olan, gündemde olan konuların ve söylentilerin belli bir zaman sonra gerçek olmadığı ortaya çıkmaktadır. Bilgiye ve haber içeriğine karşı her zaman ve her durumda eleştirel ve sorgulayıcı olmak, bilginin özüne inerek, güvenilir kaynaklara yönelmek en doğru davranıştır.
Unutulmamalıdır ki; Yalan haber yapma ve halka yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçlarının ciddi cezaları bulunmaktadır. Bu cezalara maruz kalmamak için paylaşacağımız bilgilerin/haberlerin paylaşıma uygun olup olmadığına dair kontroller sağlanmalı, iyi analiz edilmeli ve doğruluğundan emin olunmalıdır.
Kullanıcılar sosyal medyada dezenformasyonu önlemek için şu adımları izleyebilirler:
1. Kaynakları Doğrulama: Paylaşılan bilgilerin kaynağını kontrol etmek ve güvenilir kaynaklardan doğrulanmış bilgileri aramak önemlidir.
2. Çoklu Kaynak Kullanımı: Bir bilgiyi doğrulamadan önce farklı kaynaklardan bilgi almak ve karşılaştırmak önemlidir.
3. İçeriği İnceleme: Paylaşılan içeriği dikkatlice incelemek ve mantıklı olup olmadığını sorgulamak önemlidir.
4. Duyarlı Olma: Özellikle duygusal veya şok edici içeriklerde daha dikkatli olmak ve aceleyle paylaşmamak önemlidir.
5. Eğitim ve Bilinçlenme: Dezenformasyon konusunda bilgi sahibi olmak ve bu konuda eğitim almak önemlidir.
Öğretim Görevlisi
Mehmet Emin TERZİOĞLU