Smear testi nedir?
Smear Testi, rahim ağzı (serviks) denilen bölgeden 5-10 saniye gibi kısa süre içinde ağrısız olarak fırça yardımıyla sürüntü alınması işlemidir. Smear testi; rahim ağzı (serviks) kanseri, rahim ağzındaki hücresel düzensizlik ve kanser öncüsü hücrelerin ve enfeksiyonların saptanmasında kullanılır.
Smear testi nasıl yapılır?
Smear testi basit ve ağrısızdır. Test adet zamanı yapılmamalıdır, en iyi zaman adetten 10-20 gün sonrasıdır. Önce rahim ağzının (serviksin) görülebilmesi için, vajinaya bir spekulum (muayene aleti) yerleştirilir. Ardından küçük bir fırça rahim ağzına sürülerek hücre örnekleri toplanır ve cam üzerine yayılır. Patolog tarafından bu hücreler mikroskop altında incelenerek anormal gelişim olup olmadığına bakılır. Asıl hedef olası bir kanseri saptamanın yanı sıra, kanser olmayan ancak kansere dönüşüm olasılığı olan ve tedavi edilebilen “prekanseröz” lezyonları yakalamaktır. Testin pozitif olması yani anormal hücreler içermesi durumunda hekim HPV testi ve kolposkopi isteyebilir.
Smear alınmadan önce 48 saat içinde cinsel ilişki kurulmamış olması, vajinanın yıkanmamış olması, vajina içine ilaç, krem gibi uygulamaların yapılmamış olması gereklidir. Genital enfeksiyon varsa tedavi edilmeli daha sonra smear alınmalıdır.
Smear testi yapılmaya ne zaman başlanmalı?
Smear testi ilk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ya da 21 yaşından sonra yapılmaya başlanmalıdır. 30 yaşından küçük kadınlara yılda bir defa smear yapılmalı, 30 yaşından büyüklere ise 3 kez ardışık smear sonucu negatif ise 2-3 yılda bir smear testi tekrarlanmalıdır. Ancak HIV pozitif olanlar, bağışıklık sistemi yetersiz olanlar, östrojen kullananlar, organ transplantasyonu yapılanlar, kemoterapi ve kortizon tedavisi
alanlarda tarama sıklığı artırılmalıdır.
Smear testini tekrarlamaya ne zaman gerek duyulmaz?
• İyi huylu nedenlerle total histerektomi geçirenler
• Servikal lezyonu olan ancak 3 ardışık smear testi negatif olup total histerektomi geçiren kadınlar
• 70 yaşından büyük ve son 10 yılda 3 tane negatif smear testi olan kadınlar
Smear testi sonucu nasıl değerlendirilir?
Pap smear testi sonuçlarını raporlarken Bethesta sistemi kullanılır.
• Negatif: Pap testinde hiç anormal, prekanseröz ya da kanseröz hücre görülmemesi (intraepitelyal lezyon ya da malignensi negatif)
• Anormal sonuçlar: Smear’de servikal hücrelerin anormal olmasının birçok nedeni olabilir. Servikal enfeksiyonlar ya da prekanseröz hücreler anormal hücreler görünmesine neden olabilir
• Anormal bir sonuç alındığında enfeksiyon tedavisi ve/veya yakın takip ve/veya kolposkopi + biyopsi önerilebilir.
Her testte olduğu gibi Pap smear testinde de yanılma olasılığı vardır. Testin düzenli olarak tekrarlanması yanılma olasılığını düşürür.
Smear testi ne sıklıkla yapılmalıdır?
Tüm kadınların sağlık sorunu olmasa dahi yılda bir kez jinekolojik muayene olması gerekir.
Rutin jinekolojik muayene esnasında;
Rahim ağzında yara kızarıklık renk değişikliği
Enfeksiyon varlığı (mantar bakteri ve HPV virüsü)
Rahimde myom polip rahim duvarında kalınlaşma
Yumurtalıklarda kist ve yumurta sayısında azalma olup olmadığı değerlendirilir.
Eğer rahim ağzında herhangi bir sorun yoksa her yıl smear yapılmasına gerek yoktur. 3 yılda bir smear testi yapılabilir
Yılda bir kez jinekolojik smear testi yapılması yeterlidir. Ancak bazı durumlarda smear testi daha sık aralıklarla tekrarlanması gerekir. Bunlar;
Smear testinde şüpheli / kanser öncüsü hücrelerin saptanması durumunda,
Smear testinin tam olarak patoloji uzmanı tarafından değerlendirilememesi,
Smear testinde değerlendirme için yeterli hücre bulunmaması olarak özetlenebilir.
Smear Testi Kesin Sonuç Verir mi?
Smear testi tarama testidir. Kesin bilgi veremez. Bu nedenle şüpheli durumlarda kesin tanı için servikal biyopsi işlemi yapılır.
Servikal biyopsi ile alınan dokular patolojiye gönderilir. Biyopside alınan dokuların incelemesi sonucu 5 farklı sonuç rapor edilir:
1-Normal hücreler: Smear sonucunda hücresel bozukluk olduğunu gösteren bulgular olmasına rağmen kimi zaman biyopsi sonucu temiz olarak rapor edilebilir. Bu durumda 3-6 ay sonra smear testini tekrar etmek yeterlidir.
2-CIN-1: Smear testi 3-4 ay sonra tekrar edilmelidir.
3-CIN-2
4-CIN-3: Smear sonucunda CIN-2 veya CIN-3 saptanması durumunda rahim ağzının üst tabakası LEEP işlemi ile alınır. Alınan bu doku başparmağımızın tırnağı büyüklüğündedir. Patolojiye gönderilir.
5-Rahim Ağzı Kanseri: Servikal biyopsi sonucunda rahim kanseri teşhisi konulmuş ise rahmin alınması lenf bezlerinden biyopsi yapılması ışın tedavisi kemoterapi (ilaç tedavisi) gerekir.
Smear Testi Sonrası Kontrolün Önemi
Smear testi sonuçlarına göre rahim ağzında kanser öncüsü hücreler (displazi) saptanması halinde hastanın belirli aralıklarla kontrole gelmesi gerekmektedir. Hasta kontrollere gelmez ve gerekli tedavileri almaz ise;
Hafif dereceli bozukluklarda 10-14 yıl içinde
Şiddetli displazilerde 1-5 yıl içinde rahim ağzı kanserine dönüşme riski vardır.
Bu nedenle yıllık kadın doğum kontrolleri ve smear testi yapılması, smear testi veya biyopside kanser öncüsü hücrelerin saptanması durumunda düzenli kontroller büyük önem taşımaktadır.
HPV aşısı olunması durumunda yine de smear testi yapılması gerekli mi?
HPV’nin birçok farklı türü vardır. Aşı bazı türlere karşı etkilidir. En sık görülen tipler olan 6-11-16-18 aşının kapsama alanı içindedir, ancak nadiren diğer türlerle de lezyon oluşabilir. Bu nedenle aşılı kişilerde Pap smear testi yapılmalıdır.
Pap smear testi anormal olduğunda yapılacak ileri testler nelerdir?
Smear testi bir tarama testi olduğundan şüpheli sonuç geldiğinde kolposkopi, biyopsi ve servikal küretaj gerekebilir. Kolposkopi, spekulum kullanılarak vajinanın genişletilmesi ve vajinanın üst kısmı ile serviksin bir mikroskop yardımı ile detaylı incelenmesidir. Bundan önce hastaya HPV testi istenebilir. Kolposkopi esnasında servikste anormal alanlar tespit edilirse biyopsi alınabilir. Alınan biyopsi incelenmek üzere patologa gönderilir.
Smear Testi Acıtır Mı?
Smear testi oldukça basit ve ağrısızdır. Bu nedenle kadınlara herhangi bir şekilde lokal ya da genel anestezi yapılmaz. Spekulum denilen tek kullanımlık bir alet ile basit bir fırça kullanılır. Rahim ağzından bu aletler aracılığıyla sürüntü alınır. Doku çıkarma ya da parça alma gibi bir işlem yapılmaz.
Smear Testi Sonucu e-Nabız'da Gözükür Mü?
Smear testi sonuçları diğer tüm testler gibi e-Nabız uygulaması üzerinde "Tahlillerim" bölümünde gözükmektedir. Ancak test sonuçlarının mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yorumlanması gerekir.
Op.Dr. Eda Adeviye ŞAHİN
Jinekolog ve Cinsel Terapi Uzmanı