Pelvik organların birinin veya birkaçının normal pozisyonlarından saparak daha aşağıya doğru yer değiştirmesi Sistosel Rektosel olarak adlandırılmaktadır. Bu durum aynı zamanda pelvik organların fıtıklaşması olarak da tanımlanabilir. Birden fazla unsur vajinal sarkmaya neden olabilmektedir.
Pelvik sarkma için risk faktörleri nelerdir?
Genel olarak kas ve asıcı ligaman desteklerini zayıflatan faktörler kadın pelvik organlarında rahim sarkması nedenleri, rahim sarkması tedavisi.
• İleri yaş
• Çok doğum yapmış olmak
• Genetik ve ailesel faktörler
• Karın içi basıncı artıran hastalıklar (kabızlık, KOAH, öksürük, ASTIM)
• Aşırı kilolu olmak
• Menopoz ile birlikte östrojen hormonunun azalması.
Küçük bir posterior vajinal prolapsus (rektosel) hiçbir belirti veya semptoma neden olmayabilir.
Aksi takdirde şunları fark edebilirsiniz:
• Vajinanızda vajinal açıklıktan çıkabilen yumuşak bir doku çıkıntısı
• Bağırsak hareketinde zorluk
• Rektal basınç veya dolgunluk hissi
• Bağırsak hareketinden sonra rektumun tamamen boşaltılmadığı hissi
• Vajinal dokudaki gevşeklik nedeniyle; cinsel hayatta tatminsizlik, utanma duygusu.
Posterior vajinal prolapsus pelvik tabandaki basınçtan kaynaklanır. Artan pelvik taban basıncının nedenleri şunlardır:
• Kronik kabızlık veya bağırsak hareketleriyle zorlanma
• Kronik öksürük veya bronşit
• Tekrarlanan ağır kaldırma
• Aşırı kilolu veya obez olmak
Kadın genital organlarından sarkmaların tanı yöntemleri nelerdir?
Kadın genital organlarından sarkmalarda tanı; öykü ve fizik muayene bulgularına dayanılarak konulur. Fizik muayenede genellikle vajen içerisine bir spekulum konularak hangi organda sarkma olduğu direk olarak görülmektedir. Ayrıca, öksürme ve ıkınma esnasında idrar kaçışı olup olmadığı, organ sarkma derecesi, pelvik taban kaslarının yeterli kasılıp kasılmadığı belirlenmelidir. İdrar kaçırma sıklığı ve şiddeti de ortaya konulmalıdır. (vajinal histerektomi işlemi) Ancak rahim, idrar torbası ve barsak sarkması için bu işlem kesin tedaviyi sağlamamakta ve maalesef bir müddet sonra hastalar tekrar sarkıklık şikayeti ile başvurmaktadır. Rahim, idrar torbası ve barsak sarkmasında kesin tedavi için askı (mesh) ameliyatları kesin tedaviyi sağlar. Ancak bu ameliyatlar ileri cerrahi deneyim ve tecrübe gerektirir.
İdrar torbası sarkması ;Yapılan bilimsel çalışmalarda sarkıklık tedavisinde altın standart yöntemin sakro-kolpopeksi veya sakro-histeropeksi işlemi olduğu gösterilmiştir.
İdrar tahlili ile beraber işeme hızı testi ve işeme sonrası kalan idrar ölçümü genellikle başlangıç değerlendirmesi için yeterlidir. Kadın genital organlarından sarkması olan hastalarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, idrardan kan gelmesi, işeme disfonksiyonları ile nörolojik hastalık belirtileri olması halinde daha ileri tetkikler yapılabilir.
Pelvik Organ Sarkmasının Tipleri
Mesane Sarkması (Sistosel):
Sistosel, mesanenin vajina duvarını itip pelvisteki normal konumundan aşağı düşmesidir. Pelvik organlar normalde pelvik tabanın kasları ve bağ dokuları tarafından taşınır. Sistosel, pelvik taban zayıfladığında veya pelvik tabana çok fazla basınç uygulandığında meydana gelebilir. Bu durum vajinal doğum, kronik kabızlık, şiddetli öksürük veya ağır kaldırma ile tetiklenebilir. Pelvik organ sarkmalarında en yaygın görülen sarkma tipi mesanenin sarkmasıdır.
Rektum Sarkması (Rektosel): Rektosel, kalın bağırsağın en uç noktası olan rektumun vajinadan aşağı doğru sarkması demektir. Pelvik dokulara baskı yapan doğum ve diğer işlemler rektumun sarkmasına neden olabilir.
Rahim Sarkması (Uterus prolapsusu): Rahim sarkması, pelvik taban kasları ve bağları gerilip zayıfladığında ve artık rahim için yeterli desteği sağlayamadığında ortaya çıkabilir. Sonuç olarak; rahim vajinanın içinden aşağı doğru kayar veya dışarı çıkar. Rahim sarkması her yaştaki kadında ortaya çıkabilir. Ancak genellikle bir veya daha fazla vajinal doğum yapmış veya menopoza girmiş kadınları etkilemektedir.
İnce Bağırsak Sarkması (Enterosel): Aynı zamanda enterosel olarak da adlandırılan ince bağırsak sarkması, ince bağırsağın alt pelvik boşluğa indiğinde ve vajinanın üst kısmında bir çıkıntı oluşturmasıyla meydana gelir. Pelvik tabana baskı uygulayan doğum, yaşlanma ve diğer süreçler, pelvik organları destekleyen kasları ve bağları zayıflatarak ince bağırsak sarkmasının meydana gelme olasılığını artırabilir.
Doç.Dr. Hanifi ŞAHİN
Kadın Doğum Uzmanı
Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzman