Türk İslam tarihinin en büyük hükümdarlarından olan batıda "Muhteşem" doğuda ise "Kânûnî" olarak anılan ve yarım asır boyunca cihana meydan okuyarak Zigetvar cephesinde rûhunu Rabbine teslim eden Sultan I.Süleyman Han'ın vefat yıldönümü olup makalemizde onun hayatından, bu asil millete ve İslam ümmetine olan hizmetlerinden bahsedeceğiz.
Osmanlı Sultanları içinde zirve şahsiyetlerinden biri olan Kanuni Sultan Süleyman Han, 6 Kasım 1494 tarihinde Trabzon'da dünyaya geldi. Babası; Yavuz Sultan Selim Hân, annesi ise Ayşe Hafsa Sultandır.
Bilim, tarih, edebiyat, din ve askeri konularda iyi bir eğitim almak için Trabzon'dan İstanbul'da bulunan çok önemli bir eğitim kurumu olan Enderun'a gönderildi.
Çocukluk yılları babasının sancak beyi olarak görev yaptığı Trabzon’da geçti. İlk eğitimini Trabzon sarayında kendisine tahsis edilen hocalardan aldı. Adı bilinen ilk hocası Hayreddin Efendi’dir.
Evliya Çelebi’ye göre Trabzon’da iken süt kardeşi Kadı Ömer Efendi’nin oğlu Yahyâ ile (Beşiktaşlı Yahyâ Efendi) birlikte bir Rum’dan kuyumculuk öğrendi. Hünernâme’de onun on beş yaşında iken Karahisarışarkî (Şebinkarahisar) sancağına gönderildi.
Şehzade Süleyman annesi, hocası ve lalası yanında olduğu halde gemiyle Trabzon’dan Kefe’ye gitti. Burada kaldığı süre zarfında babasının taht için mücadelelerine şahit oldu; onun tahtı elde edebilmek için giriştiği askerî hazırlıklara destek verdi. Babasının 1512’de tahta çıkışı kendisine gelecekteki iktidarın yolunu da açmış bulunuyordu. Nitekim Yavuz Sultan Selim’in cülûsundan az sonra İstanbul’a çağrıldı ve sonra da Manisa Sancakbeyliğine gönderildi.
Babası Yavuz Sultan Selim Hân'ın vefatı üzerine İstanbul'a geldi ve 30 Eylül 1520 tarihinde tahta çıktı. Böylece 10.Osmanlı sultanı ve Sevgili Peygamber'imiz Hz.Muhammed (a.s)'ın Osmanlı Devletindeki ikinci halifesi oldu.
Sultan Süleyman, ilk divan toplantısında, babası Yavuz Sultan Selimin karara bağladığı 3 konunun tekrar gözden geçirilmesini emretti ve o konularda mağduriyet olduğundan dolayı yeni hükümler tesis edildi.
Batı dünyasında "Muhteşem Süleyman" doğuda ise adaletinden dolayı " Kânûnî " Sultan Süleyman olarak tanınan ve günümüzde hâlâ ABD Temsilciler Meclisinde insanlık tarihindeki en büyük 23 Kanun yapıcısından biri olarak portresi bulunan Kanuni Sultan Süleyman Han XVI.Asırda dünyanın şüphesiz en büyük hükümdarı idi.
Tam 46 yıl hükümdarlık yapmış tabir caizse devleti yarım asır adaletle yönetmiş, devrinde 25 Askeri Sefer düzenlenmiş ve bunlardan 13 büyük sefere ise bizzat kendisi de katılmış ve ömrünün 10 yıl 1 ayı ise hep seferlerde geçmiştir.
Kanuni; başarılı bir asker, kudretli bir
devlet adamı, eşine nadir rastlanan
bir devlet teşkilatçısıydı. Aynı zamanda
o kadar büyük bir şair idi ki, Divan edebiyatında onun yazdığı gazel sayısına diğer şairler bile yetişemedi.
Uzun hükümdarlığı müddetince, İslamın
ve Osmanlının maddi ve manevi bütün haklarını, adaleti ve kılıcıyla korumasını bilen, çok mümtaz ve çok mükemmel hükğmdarlarımızın en başta gelenlerindendir.
Hayatı; dur durak bilmeden hep at sırtında ve seferlerde geçti. Aşağıda bu seferlerin önemlilerinden bir kaç tanesi :
-- : 1521 : Belgrat'ın Fethi
-- : 1522 : Rodos'un Fethi
-- : 1526 : Mohaç Zaferi
-- : 1534 : Bağdat ve Tebriz'in fethi
-- : 1538 : Boğdan'ın Fethi
-- : 1541 : Macaristanın tamamının Fethi
-- : 1543 : Estergon'un Fethi
-- : 1551 : Trablusgarp'ın Fethi
-- : 1553 : İran'ın bir kısmının Fethi
-- : 1566 : Zigetvar'ın Fethi
Görüyorsunuz ki; bir hayat ve büyük bir bölümü askeri seferlerle geçmiş ve en son seferi olan Zigetvar'da ordunun başında iken vefat etmiştir. Bazı sinema yönetmeni kılıklı ahlaksızların muhteşem yüzyıl adlı rezalet dizide olduğu gibi tanıtılmaya çalışılan bir sultan asla değildi.
Babasından 6.557.000 km kare olarak aldığı toprakları, 14.893.000 km kare'ye çıkardı. Ülkemizin bugünkü yüzölçümüne baktığımızda tam 11 Türkiye büyüklüğünde fetihler gerçekleştirmiş gerçekten muhteşem bir Türk ve muazzam bir insandı ve hükğmdardı.
Düzenlemiş bulunduğu 13 büyük askeri Seferle at sırtında dile kolay 43.000 km yol katetti. Dünyanın çevresinin 40.000 km olduğuna göre; karşımızda nasıl bir ataların atası olduğunu varın siz tahayyül ediniz.
Osmanlı Devleti, O'nun döneminde
21 Eyalet ve 250 Sancak olmak üzere bırakınız 3 kıtaya hakim olmayı XVI.Asrın tek süper gücü olan bir devletti. Diğerleri ise sadece ve sadece birer devletçikler idi.
Dolayısıyla Kanuni Sultan Süleyman'a
laf atanların, onun hakkında olumsuz propaganda yapanların bırakınız Müslümanlığını Türklüğünden bile şüphe ederim. Dahasını da söyleyeyim mi ? hiç tereddüt etmeden kanından şüphe ederim.
Ressam Veronese, " Kana Ziyareti " isimli tablosunda onu ebedileştirme ihtiyacını hissetti. Martin Luther vaazlarında bir çok kez onu andı ve örnek gösterdi.
Osmanlılara pek de iyi gözle bakmayan İngiliz meşhur tarihçi Downey bile kendisini tutamamış ilk Macaristan Seferi'ne uğurlanan Orduyu uzun uzun anlatmak durumunda kalmıştı. (Fairfax Downey, 1975 baskı, s.24).
Kanuni Sultan Süleyman'a göre devlet yönetmekte 4 şey olmazsa olmazdı:
-- : Devleti yönetmek için büyük bir ordu.
-- : Orduyu yönetmek için büyük bir ekonomi
-- : Ekonomiyi elde etmek için halkın refah gücünün yüksek olması
-- : Halkın refahının yüksek olması için kanunların da adil olması.
Kanuni Sultan Süleyman Han'a şahsen çok büyük bir hayranlık duymaktayım. Hayatı savaştan savaşa ve zaferden zafere geçen muhteşem Süleymanın mekanın cennet olsun makamın firdevsi âlâ olsun inşaallah. Aziz ruhu için (الفاتحع).
Selâm ve duâ ile...
Av. Mustafa TAŞBAŞI
Araştırmacı Yazar