Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) meselesi, özellikle 2023 seçimleri öncesinde gündemi yoğun bir şekilde meşgul etti ve nihayetinde bir düzenleme ile çözülmeye çalışıldı. Ancak, bu çözüm yeni bir eşitsizlik ve mağduriyet dalgasını da beraberinde getirdi. Bu noktada, adil bir kademeli emeklilik sistemi ihtiyacı bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır.
EYT düzenlemesi, 08 Eylül 1999 ve öncesinde işe başlayanları kapsarken, bir gün sonra yani 09 Eylül 1999'da sigortalı olanlar bu haktan mahrum bırakıldı. Bu durum, adaletin terazisini ciddi şekilde sarsmış, toplumsal huzursuzluğa yol açmıştır. Emeklilik sistemi, uzun vadeli bir süreci kapsar ve bu süreçte atılacak her adım, toplumun geniş kesimlerini doğrudan etkiler. Dolayısıyla, adil bir sistem kurmak zorunludur.
EYT düzenlemesi, 08 Eylül 1999 ve öncesinde işe başlayanları kapsarken, 09 Eylül 1999'da işe girenlerin aynı haklardan mahrum bırakılması büyük bir adaletsizlik yaratmıştır. Bu iki tarih arasındaki 24 saatlik fark, bir kişinin 17 yıl daha fazla çalışmasını gerektiren bir durum ortaya çıkarmıştır. Dahası, örnekler daha da çarpıcı hale geliyor. 08 Eylül 1999'da sigortalı olan biri 42 yaşında ve 5900 gün primle emekli olabiliyorken, 09 Eylül 1999'da sigortalı olan 48 yaşındaki bir birey, 8500 gün prim ödemesine rağmen emeklilik hakkına ulaşamıyor. Bu durum, sosyal adalet anlayışına aykırı bir durum teşkil ediyor.
Bu süreçte siyasilerin acilen harekete geçmesi gerekiyor. 2000-2008 yıllarını kapsayacak şekilde kademeli bir emeklilik planı oluşturulmalı, adalet duygusu gözetilerek yeni bir düzenleme yapılmalıdır. Bir gün geç işe başlamış olmanın bedeli, 17 yıl gibi büyük bir mağduriyet olmamalıdır. Siyasetin ve devletin görevi, vatandaşın hakkını teslim etmek, toplumsal adaleti sağlamaktır.
Kademeli emeklilik sistemi, bu noktada bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor. Kademeli emeklilik, bireylerin işe giriş tarihine, prim ödeme gün sayısına ve yaşına göre emekli olma haklarının belirlenmesini sağlar. Bu sistem, ani geçişlerden doğan mağduriyetleri ortadan kaldırmak ve her bireye adil bir emeklilik hakkı sunmak amacıyla tasarlanmalıdır. Yani, emeklilikte esas alınacak kriterler esnek ve adil bir şekilde yeniden düzenlenmelidir.
Kademeli emeklilik sistemi, sadece belirli bir tarihte sigortalı olanları değil, tüm çalışanları kapsamalıdır. Bu, hem 08 Eylül 1999 ve öncesinde hem de sonrasında sigortalı olanlar için geçerli bir düzenleme olmalıdır. Çalışma hayatına bir gün geç başlamanın bedeli, yıllarca süren bir mağduriyet olmamalıdır. Dolayısıyla, devletin bu noktada devreye girerek geniş kapsamlı bir düzenleme yapması, toplumsal adaletin sağlanması için gereklidir.
Kademeli emeklilik sistemi, sadece mevcut mağduriyetleri gidermekle kalmayacak, aynı zamanda gelecekte benzer sorunların önüne geçilmesini de sağlayacaktır. Sistem, vatandaşların prim gün sayısı ve yaş kriterleri çerçevesinde emekli olabileceği bir yapı oluşturmalı ve bu yapı tüm çalışanları kapsamalıdır. Böylece, toplumsal barışın sağlanmasına katkıda bulunulmuş olacaktır.
Bu bağlamda, siyasilerin kademeli emeklilik konusunu öncelikli bir gündem maddesi haline getirmesi gerekmektedir. Bu, yalnızca bir oy kaygısıyla değil, toplumun adalet duygusunun korunması ve sosyal devlet anlayışının gereği olarak ele alınmalıdır. Her vatandaş, emeklilik hakkına adil bir şekilde ulaşabilmelidir. Bugün atılacak adımlar, gelecekte toplumsal huzursuzlukların önüne geçmek adına büyük bir önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, kademeli emeklilik sistemi, adaletin sağlanması ve toplumsal barışın korunması açısından elzem bir ihtiyaçtır. Devletin görevi, vatandaşın hakkını teslim etmek, onu korumak ve adil bir şekilde yönetmektir. Kademeli emeklilik, bu doğrultuda atılacak önemli bir adımdır ve bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Sedat KURT
Gazeteci | Köşe Yazarı