Aralık ayının başında başlayan görüşmeler, işçi, işveren ve hükümet temsilcilerini bir araya getiren Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun toplantılarıyla şekilleniyor.
İlk Toplantı: 10 Aralık
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ilk toplantısını 10 Aralık’ta gerçekleştirdi. Toplantıya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan başkanlık etti. Işıkhan, toplantıda, “İstihdamı koruyacak, işçi ve işverenin memnuniyetini gözeten adil bir ücret belirlemeyi hedefliyoruz” açıklamasında bulundu.
Komisyonda işçi heyetine TÜRK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar başkanlık ederken, işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç temsil etti. Ramazan Ağar, “Gerçekleşen ve öngörülen enflasyonun dikkate alınmamasını, insanların yüzünü güldürecek bir ücretin tespit edilmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı. Akansel Koç ise, “Çalışanların alım gücünü de göz önünde bulunduran bir süreci yöneteceğiz” diyerek işverenin tutumunu ortaya koydu.
İkinci Toplantı: 16 Aralık
16 Aralık’ta yapılan ikinci toplantıda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve TÜİK temsilcileri ekonomik verilerle komisyona katkı sundu. Bu toplantıda işçi heyetinde aşçı, kuaför, taşeron işçi ve basın mensubu gibi çeşitli meslek gruplarından temsilciler de yer aldı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, üçüncü toplantının tarihini gelecek hafta açıklayacağını duyurdu. Üç toplantının ardından brüt ve net asgari ücretin belirlenmesi bekleniyor. Özellikle Merkez Bankası’nın tahminleri ve Orta Vadeli Program kapsamında yapılan değerlendirmeler süreci hızlandırırken, enflasyon oranı da kritik bir faktör olmaya devam ediyor.
Asgari Ücret Nasıl Belirleniyor?
Yasa gereği Asgari Ücret Tespit Komisyonu; işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere toplam 15 kişiden oluşuyor. Toplantıya, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenen bir temsilci başkanlık ediyor. Komisyonda kararlar, en az 10 üyenin katılımıyla oy çokluğuyla alınıyor. Oy eşitliği durumunda ise başkanın bulunduğu tarafın oyu belirleyici oluyor.
Mevcut Asgari Ücret ve Maliyetler
2024 yılı itibarıyla net asgari ücret 17.002 TL olarak uygulanıyor. Bir işçi için işverene toplam maliyeti ise 23.502 TL’yi buluyor. Bu rakamın içinde sosyal güvenlik primi ve işsizlik sigorta payı da yer alıyor.
Son 50 Yılda Asgari Ücretin Seyri
Asgari ücretin yıllar içindeki seyrine bakıldığında, artış oranlarının enflasyonla doğrudan ilişkili olduğu görülüyor. Özellikle 1980’li ve 1990’lı yıllarda enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde yılda yalnızca bir kez zam yapılmış. 2001 krizinde ise bu sayı yılda üçe çıkmıştır. 2004-2007 yılları arasında asgari ücrete iki kez zam yapılırken, bu yılların ortalama enflasyonu %7,95 seviyesinde kalmıştır.
2005-2021 yılları arasında ise asgari ücret zammı tek seferde yapılmış ve bu dönemde enflasyon ortalaması %15,03 seviyesinde gerçekleşmiştir. Dikkat çekici olan, tek haneli enflasyon dönemlerinde asgari ücrete ortalama %9,18 oranında, yani enflasyonun üzerinde bir artış yapılmış olmasıdır.
2025 Tahmini
Son 24 yılın verilerine bakıldığında, asgari ücrete ortalama %26,24 oranında zam yapıldığı görülüyor. Aynı dönemde enflasyon ortalaması %21,009 seviyelerinde seyretmiştir. Eğer 2025 yılı için ortalama bir artış oranı uygulanırsa, net asgari ücretin 24.109 TL seviyesine yükselmesi bekleniyor.
Sonuç
Asgari ücretin belirlenmesi, milyonlarca çalışanın yaşam standardını doğrudan etkileyen bir süreç. Bu süreçte işçi ve işveren temsilcilerinin, ekonomik koşulları ve çalışanların alım gücünü gözeterek ortak bir paydada buluşması büyük önem taşıyor.
Ekonomist
Sinem ÖZKAN